חיים וורצמן - היומן המקורי
 עדותו של חיים וורצמן ז"ל

בערעזנע אזוא האט מען געריפן אן עס הייסט ביז ועזט צאס שטעטל אוף וואלין

עז פליסט דיא וואסער פאן טייך סלוץ אן אוף צער לוטקאר זייט בלימט דאס שטעטל בערעזנע.
פערוואונט דארך פאליאקן-אוקראינער אן בויצטוזונצט יהודן. דיא יהודן זענען דעשפעפטירט אין מסחר אן בעלי מלאכות: וור שיסטעריי, שניידעריי, סטאלעריי, אן אנצערע, אין שטאדט איז זעוועזן איין פולישס, אוקראינישע דולע חוץ דעם איז געוועזן בית- ספר "תרבות" אן איין תלמוד תורה. אין צער אוקראינישער גולע האבן זנק בלוז גולערונט אוקראינער. מען האט אןאוף זייא געזעהן דיא שנאה זום יהוד.
אין צער פולישער האבן זנק גילערונט יהודן, פוליאבן אן אוקראינער וועלבע זענען געוועזן דיא מונצערהייט.
דא האט מעהן שון געזעהן דיא שנאה אן אנטיסי-מעטיזם דים יהודישן שילער האבער מיר זענען נעוועזן דיא מערהייט. נישט איינמאהל איז געוועזן זיווישן דיא יהודישע שולער אן קריסטליכע איין. שליגעריי פארן וואכט "ז'וד פארחאטי" "jyd pourchaty". אצ'א אייגונטיליך האט מען נישט אפגעפילט קיינע אנטיסעמעטיזם דים יהודין טום פין בערעזנע. אין שטעטל איז געוועזן יהודישע אורגאניזאזיעס ווי "בירנר" שומר הצעיר אן אנדירע.
דיא בערעזנע יוגונדט איז געוועזן איין רייכעדיין געוויסונשאפט אן זייא האבן זנק גיטיילט אוף גרופון. דיא יוגונדט פרן גבירים אן איבעריקע דא האט מעהן שון געזעהן דיא אנשטריינגונג פאן דאם גביר אז זיין קינד זאהל זנק נישט חבר-ן מיט. אין שוסטערס האדער איין שניידערס איין קינד.
אן אזוא איז געקאמען דאס יאהר 1939 אן בערעזנע איז געווארן פערנאמען דארך צער רוטער אירמיי אין דאר זייט האט זנק אין גאנצן געטושט דאס לעבן פאנים בערעזנער יהודונטום.

זהו העמוד הראשון ביומן שהוקלד.

לעזרה בתרגום הפרקים הבאים או לקבלת צילום היומן ניתן לפנות ל: romatzki (at) hotmail.com .